თურქეთის რესპუბლიკისა და ამერიკის შეერთებული შტატების ურთიერთობები „ცივი ომის“ პერიოდში

ანოტაცია

თურქეთის რესპუბლიკასა და ამერიკის შეერთებულ შტა­ტებს  შორის აქტიური სამხედრო, ეკონო­მი­კური და პოლი­ტიკ­ური ურთიერთობა მეორე მსოფლიო ომის დამთავ­რების­თა­ნავე იწყება.

ტრუმენის დოქტრინის და მარშლის  გეგმის  მეშვეობით, ამერიკის შეერ­თებულმა შტატებმა თურქეთს გაუწია დიდი ფინა­ნსური დახმარება, რომე­ლმაც 1947 წელს შეადგინა 100 მილი­ონი დოლარი და მისი დიდი ნაწილი ქვეყა­ნაში სამხედრო საქმის განვითარებას მოხმარდა.

1951 წლის მაისში აშშ-მა თურქეთს მისცა რეკომენდაცია  შესულიყო ჩრდილოეთ ატლანტიკის სამხედრო ბლოკში (ნატო) და 1951 წლის ოქტო­მბერში ლონდონში ხელი მოაწერეს ოქმს თურქეთის ნატოში მიღების შესახებ.

1952 წლის 18 თებერვალს თურქეთის მეჯლისმა მოახდინა ნატოში გაწევრიანების ხელშეკრულების რატიფიკაცია.

მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ მომხდარმა გეოპოლიტიკურმა ძვრებმა თუ­რქეთის საგარეო პოლიტიკის  ფაქტო­ბრივი ნეიტრა­ლიტეტი შეცვალა პროდა­სავლური კურსით. დაიწ­ყო თურქეთ - აშშ-ის  სწრაფი დაახლოება, რომელიც „ცივი ომის“ მთელ პერი­ოდში განისაზღვრებოდა საბჭოთა კავშირის მხრიდან მოსა­ლოდნელი  აგრესიის საფრთხით.

1980 წლიდან თურქეთისა და აშშ-ის ურთიერთობებში მნი­შვნ­ელოვანი სიახლეები გამოიკვეთა. როგორც თურქეთის, ასევე აშშ-ის პოლიტიკაში მიმდ­ი­ნარე პროცესებმა ამ ორი ქვეყნის ურთიერთობა უფრო მრავა­ლ­ფე­როვანი გახადა. მართალია, ის წინა პერიოდებში არსებული ურთიერ­თობების ელემ­ენტებს ეყრდნობოდა, მაგრამ მაინც ახალი ფორმა მნიშვნე­ლოვნად განს­ხვა­­ვდებოდა წინანდელისაგან.